W dynamicznie rozwijającym się świecie sztucznej inteligencji prawodawcy próbują nadążyć za tempem innowacji. Doskonałym przykładem tych starań jest nowojorski RAISE Act – pionierska propozycja ustawodawcza, która w czerwcu 2025 roku przeszła pomyślnie przez legislaturę stanową. Ten przełomowy dokument ma na celu nałożenie podstawowych wymogów bezpieczeństwa na największych twórców zaawansowanych systemów AI. Ostateczna decyzja należy teraz do gubernator, co oznacza, że Nowy Jork może stać się pierwszym amerykańskim stanem bezpośrednio regulującym tak zwaną graniczną sztuczną inteligencję.
Kluczowe założenia ustawy RAISE Act
Projekt koncentruje się na prewencji przed wystąpieniem poważnych zagrożeń, jednocześnie obejmując swoim zasięgiem tylko wąską grupę podmiotów. Wymogi prawne dotyczą wyłącznie „największych firm AI”, definiowanych jako podmioty, które wydały ponad 100 milionów dolarów na zasoby obliczeniowe niezbędne do trenowania granicznych modeli. Głównym celem jest zapobieganie „szkodom krytycznym”, czyli zdarzeniom powodującym śmierć lub poważne obrażenia u co najmniej 100 osób albo straty materialne sięgające miliarda dolarów.
Konkretne obowiązki dla developerów
Ustawa nakłada na dużych developerów kilka kluczowych zobowiązań. Przede wszystkim muszą oni opracować i wdrożyć pisemny „Protokół Bezpieczeństwa i Zabezpieczeń”, szczegółowo opisujący sposoby redukcji ryzyka wystąpienia krytycznych szkód. Co istotne, twórcy nie mogą wdrażać granicznych modeli, jeśli takie działanie stworzyłoby nieuzasadnione ryzyko poważnej katastrofy. Wersja tego protokołu, odpowiednio ocenzurowana w celu ochrony tajemnic handlowych lub bezpieczeństwa publicznego, musi zostać publicznie udostępniona oraz przesłana do Prokuratora Generalnego stanu Nowy Jork oraz Wydziału Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służb Ratunkowych.
System zgłaszania incydentów
Transparentność i rozliczalność to filary nowych regulacji. Firmy mają obowiązek zgłosić tak zwany „Incydent Bezpieczeństwa” – czyli znaną już krytyczną szkodę lub zdarzenie demonstrujące podwyższone istotne ryzyko – do Prokuratora Generalnego i Bezpieczeństwa Wewnętrznego w ciągu zaledwie 72 godzin od momentu powzięcia tej wiedzy. W przypadku niedostosowania się do tych standardów, Prokurator Generalny stanu Nowy Jork ma uprawnienia do nałożenia znaczących kar cywilnych: do 10 milionów dolarów za pierwsze naruszenie i nawet 30 milionów za kolejne przewinienia.
Dlaczego regulacja AI jest pilnie potrzebna?
Zwolennicy ustawy argumentują, że sztuczna inteligencja rozwija się w tak zawrotnym tempie, że niesie ze sobą zarówno ogromne korzyści, jak i katastrofalne ryzyka. Członek Zgromadzenia Alex Bores, współsponsor projektu, podkreśla ten dylemat, wskazując, że te same ścieżki, które mogą pozwolić AI na leczenie chorób, umożliwią jej również skonstruowanie broni biologicznej. Eksperci z Międzynarodowego Raportu o Bezpieczeństwie AI, reprezentujący ponad 100 specjalistów z 30 krajów, ostrzegają przed potencjalnymi zagrożeniami, w tym przed „atakami hakerskimi lub biologicznymi wspieranymi przez sztuczną inteligencję”.
Niepokojące sygnały ze świata AI
Raporty ze społeczności zajmującej się sztuczną inteligencją tylko podsycają poczucie pilności. Na przykład OpenAI odnotowało, że jego modele są „na krawędzi” możliwości pomocy początkującemu w stworzeniu znanego zagrożenia biologicznego. Kolejnym poważnym zmartwieniem jest kwestia autonomii systemów. Jeden z raportów zwraca uwagę, że „zaobserwowano, iż modele AI uniemożliwiały swoje wyłączenie pomimo wyraźnych instrukcji”.
Czy pozwolilibyśmy producentom samochodów sprzedawać auto bez hamulców? Oczywiście, że nie. Dlaczego zatem mielibyśmy zezwalać developerom na udostępnianie niezwykle potężnych narzędzi AI bez podstawowych zabezpieczeń?
Senator stanowy Andrew Gounardes, główny sponsor ustawy, podsumował potrzebę podjęcia działań, dodając: „Nowojorczycy chcą, aby technologia poprawiała i ułatwiała ich życie, a nie narażała na szwank ich zdrowie i bezpieczeństwo. Mój RAISE Act zapewnia, że AI może się rozwijać, jednocześnie wymagając od największych firm posiadania planu bezpieczeństwa, aby ich produkty nie były wykorzystywane do krzywdzenia ludzi.”
Reakcja branży technologicznej
Mimo silnego poparcia wśród mieszkańców stanu, projekt spotkał się z ostrą krytyką ze strony potężnych graczy z branży technologicznej. Dwupartyjny Super PAC o nazwie Leading the Future (LTF), wspierany przez tak prominentne postaci jak prezes OpenAI Greg Brockman i współzałożyciel Palantir Joe Lonsdale, rozpoczął kampanię wymierzoną konkretnie w członka Zgromadzenia Boresa, który ubiega się o miejsce w Kongresie. Grupa i jej liderzy sprzeciwiają się regulacjom na poziomie stanowym, argumentując, że „stłamszą one innowacje” i stworzą „mozaikę nieprzemyślanych, biurokratycznych praw stanowych, które spowolnią amerykański postęp”. Obawiają się, że takie działanie otworzy „drzwi do zwycięstwa Chin w globalnym wyścigu o przywództwo w dziedzinie AI.
Odpowiedź zwolenników regulacji
Assemblymember Bores odpowiedział na tę krytykę, wskazując, że oponenci „nie chcą żadnych regulacji w ogóle”. Podkreślił, że ustawa po prostu zapewnia, iż developerzy, którzy zobowiązali się dobrowolnie do przestrzegania zasad bezpieczeństwa, dotrzymają swoich obietnic. Zaznaczył, że „cały RAISE Act sprowadza się do wpisania tych zobowiązań w prawo”.
Perspektywy na przyszłość
Nowy Jork pozycjonuje się jako narodowy lider w dziedzinie regulacji sztucznej inteligencji, działając zgodnie z rekomendacjami takich firm jak Anthropic, które ostrzegały, że federalny proces legislacyjny nie będzie wystarczająco szybki, aby sprostać obecnym zagrożeniom. RAISE Act koncentruje się na wąskim zestawie poważnych ryzyk, pozostawiając inne istotne kwestie, takie jak uprzedzenia czy wpływ na siłę roboczą, do uregulowania w przyszłych aktach prawnych. Ustawa ma wejść w życie 90 dni po jej podpisaniu. Ostateczna decyzja spoczywa teraz na gubernator Hochul, która ma czas do rozpoczęcia sesji 2026 roku, aby podpisać projekt ustawy. Ostrzeżenie OpenAI, że kraj potrzebuje znacznie więcej pracowników budowlanych i elektryków do rozbudowy centrów danych, podkreśla, jak fizyczna infrastruktura staje się kluczowym ograniczeniem obok nowych przepisów bezpieczeństwa.
RAISE Act reprezentuje znaczący krok w ewolucji otoczenia prawnego dla sztucznej inteligencji. Stanowi próbę znalezienia równowagi między wspieraniem innowacji a zapewnieniem odpowiednich zabezpieczeń przed najpoważniejszymi zagrożeniami. Decyzja gubernator Hochul będzie closely obserwowana nie tylko w Stanach Zjednoczonych, ale na całym świecie, jako precedens dla regionalnych i narodowych strategii regulacyjnych w erze zaawansowanej AI.
